ಪದ-ಶ್ರಾವ್ಯ

Cow-stopper for the gate

ದಿನಾಂಕ  10 ಜುಲೈ 2011ರ ಸಂಚಿಕೆ...

‘ಹಸು ತಡೆ’ಯನು ದಾಟಿ ಬಾ ಓ ಅತಿಥಿ...

* ಶ್ರೀವತ್ಸ ಜೋಶಿ

[ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.] ರವಿಯು ಅಜ್ಜನ ಮನೆಗೆ ಹೋದನು. ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಕಾರಂಜಿಯನ್ನು ಕಂಡನು. ಹಿರಿಹಿರಿ ಹಿಗ್ಗಿದನು... ಇವು ಎರಡನೇ ತರಗತಿಯ ಕನ್ನಡಭಾರತಿ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕದಿಂದ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡ ಸಾಲುಗಳು. ರವಿ ಬಹುಶಃ ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆಯಲ್ಲಿ ಅಜ್ಜನ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಅದರಲ್ಲೇನೂ ವಿಶೇಷವಿಲ್ಲ. ಆ ಸರ್ತಿ ಹೋದಾಗ ಅವನಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಆಕರ್ಷಣೆ ಇತ್ತು. ಅಜ್ಜನ ಮನೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದ ಕಾರಂಜಿ. ಜುಳುಜುಳು ಶಬ್ದದೊಂದಿಗೆ ತಣ್ಣನೆಯ ನೀರು ನೊರೆನೊರೆಯಾಗಿ ಚಿಮ್ಮುವ ಕಾರಂಜಿ. ಬಿರುಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಮೈಯೊಡ್ಡಬಹುದು. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಯಥೇಚ್ಛ ಆಡಬಹುದು. ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಿಯ ಪ್ರೀತಿಕಾರಂಜಿಯ ಜತೆಗೆ ಇದರ ಮೋಜನ್ನೂ ಸವಿಯಬಹುದು. ರವಿಯ ಹಿಗ್ಗಿಗೆ ಅದೇ ಕಾರಣ. ಇಲ್ಲಿ ರವಿ ಮತ್ತು ಕಾರಂಜಿಯನ್ನು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನೋಡಿ. ಅದು ನಮ್ಮ-ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಆನಂದಾನುಭವವೂ ಆಗುತ್ತದೆ! ದೂರದ ಊರಿನಲ್ಲಿದ್ದು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆಯೋ ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆಯೋ ತವರೂರಿಗೆ ಹೋದಾಗ, ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿಕೊಟ್ಟಾಗ, ಅಲ್ಲಿನ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು, ಹೊಸ ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸೌಲಭ್ಯ-ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗಿನ ಪುಳಕವಿದೆಯಲ್ಲ ಅದೊಂಥರ ವಿಶೇಷವಾದುದು. ಅದು, ಹಜಾರದಲ್ಲಿನ ಹೊಸ ತೂಗುಮಂಚ ಇರಬಹುದು, ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಸದೊಂದು ಪರಿಕರ ಇರಬಹುದು, ಗೋಡೆಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಸುಣ್ಣಬಣ್ಣ ಇರಬಹುದು, ಅಮ್ಮನೋ ಅಕ್ಕನೋ ಕೈಕರಣದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕಲಾಕೃತಿಯಿರಬಹುದು, ಕೊನೆಗೆ ಹಳೇ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳನ್ನೇ ಹೊಸ ನಮೂನೆಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿದ್ದಿರಬಹುದು- ಅಂತೂ “ವಾಹ್! ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ! ಕಳೆದಸಲ ಬಂದಾಗ ಇದು ಇರಲಿಲ್ಲ...” ಎನ್ನಬಹುದಾದ ಯಾವುದಾದರೂ ಸರಿ. ಮಾತಿಗೆ ಸಾಮಗ್ರಿಯಾಗುತ್ತದೆ, ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮುದ ಕೊಡುತ್ತದೆ, ರವಿಗೆ ಕಾರಂಜಿಯಿದ್ದಂತೆ ನಮಗೆ ಹಿಗ್ಗಿನ ಬುಗ್ಗೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಲ ನಾನು ಊರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಅಂಥದೊಂದು ಹೊಸ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕಾರಂಜಿಯಿತ್ತು. ಅದೇನಂತೀರಾ? ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಗೇಟಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿದ ‘ಹಸು ತಡೆ’! ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ cow-stopper ಅಥವಾ cow-catch ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆಂದರೇನು ಅಂತ ನಿಮಗೆ ತತ್‌ಕ್ಷಣ ಗೊತ್ತಾಗುವಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಅದರ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಚಿತ್ರದ ಜತೆಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಅಕ್ಷರ-ಚಿತ್ರಣವೂ ಇರಲೆಂದು ಅದನ್ನೂ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಿಂದಿನ ಮಾತು. ನಾನಾಗ ಉಜಿರೆಯ ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪಿಯುಸಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ. ನಮ್ಮ ಕಾಲೇಜಿನ ಭವ್ಯವಾದ ಕಟ್ಟಡದ ಎದುರಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಹೂತೋಟ. ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ಕಾಲೇಜಿನ ಆವರಣದೊಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಆಚೀಚೆ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ಗೇಟುಗಳು. ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಂತೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಕಂದಕದ ಮೇಲೆ, ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ಅಡ್ಡ ಹಾಸಿದ ಕಬ್ಬಿಣದ ಕೊಳವೆಗಳು. ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗುವವರ ವಾಹನಗಳು (ಆಗ ಕಾರು ಇದ್ದದ್ದು ಬಹುಶಃ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲರದು ಮಾತ್ರ; ಉಳಿದಂತೆ ಸ್ಕೂಟರ್ ಅಥವಾ ಸೈಕಲ್‌ಗಳು) ಮತ್ತು ಪಾದಚಾರಿಗಳು ಅದನ್ನು ದಾಟಿಯೇ ಹೋಗಬೇಕು. ಗೇಟುಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ತೆರೆದೇ ಇರುತ್ತಿದ್ದವು. ಅಲ್ಲಿ ಆ ಕಂದಕ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಕಬ್ಬಿಣದ ಸಲಾಕೆಗಳು ಯಾಕಿರುತ್ತವೆ ಅಂತ ನನಗೆ ಗೊತ್ತೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರೋ ಹೇಳಿದ್ದರು, ದನಕರುಗಳು ಕಾಲೇಜಿನ ಆವರಣದೊಳಕ್ಕೆ ಬರದಂತೆ ತಡೆಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಕಾಲು ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ಭಯದಿಂದ ದನಗಳು ಅದನ್ನು ದಾಟಲು ಯತ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಪದೇಪದೇ ಗೇಟ್ ಹಾಕಿ-ತೆಗೆಯುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲ. ಹೂಂ, ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಆದರೆ ‘ದನಗಳು ಯಾಕೆ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಬರುತ್ತವೆ? ಅವಕ್ಕೇನು ಓದಿ ಡಿಗ್ರಿ ಪಾಸಾಗಬೇಕಂತಿದೆಯೇ?’ ಎಂಬ ತುಂಟ ಪ್ರಶ್ನೆ ಈಗಾದರೆ ನನ್ನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಇರಲಿ, ಅಂತೂ ‘ಹಸು ತಡೆ’ಂiiನ್ನು ನಾನು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು ನೋಡಿದ್ದು ಉಜಿರೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ. ಆಮೇಲೆ ಎಷ್ಟೋ ಕಡೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಗೇಟುಗಳಿಗೆ ಅಂಥ ರಚನೆ ಇರುವುದು ನೋಡಿ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈಗ, ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಮಾಳ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಹೋಗೋಣ. ನಮ್ಮಕಡೆಯ ಹಳ್ಳಿಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇರುವಂತೆ ನಮ್ಮಲ್ಲೂ ಮನೆಯ ಸುತ್ತ ತೋಟ, ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಲಿಯ ಆವರಣ. ಮಣ್ಣಿನ ರಸ್ತೆ ಬರುವಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ದೊಡ್ಡದೊಂದು ಗೇಟು. ಅದು ಮನೆಯಿಂದ ಕನಿಷ್ಠ ನೂರಿನ್ನೂರು ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ವಾಹನಗಳು ಮನೆಯ ಅಂಗಳದವರೆಗೂ ಬರಬಹುದಾದರೂ ಮುಚ್ಚಿರುವ ಗೇಟನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಒಂದೋ ಮನೆಯವರೇ ಯಾರಾದರೂ ಬರಬೇಕು, ಇಲ್ಲ ವಾಹನದಲ್ಲಿದ್ದವರೇ ಒಮ್ಮೆ ಇಳಿದು ಗೇಟು ತೆರೆದುಕೊಂಡು ಮತ್ತೆ ವಾಹನವೇರಿ ಬರಬೇಕು. ನನ್ನ ಅಣ್ಣ ಡೇರಿಗೆ ಹಾಲು ಕೊಟ್ಟು ಬರಲಿಕ್ಕೊಮ್ಮೆ, ಕಾರ್ಕಳ ಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ವ್ಯವಹಾರದ ಕೆಲಸಗಳಿದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೆ, ನಮ್ಮೂರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯನಾದ್ದರಿಂದ ಅದರ ವಿಚಾರವಾಗಿ, ಅಥವಾ ಮನೆಗೆ ಯಾರಾದರೂ ಬಂದಾಗ ಅವರನ್ನು ಬಸ್‌ಸ್ಟಾಪ್‌ವರೆಗೆ ಬಿಟ್ಟು ಬರುವುದಿದ್ದರೆ... ಹೀಗೆ ಒಂದಿಲ್ಲೊಂದು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಏನಿಲ್ಲವೆಂದರೂ ಐದಾರು ಸರ್ತಿ ಬೈಕ್ ಅಥವಾ ಕಾರು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ಬರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿವವರು ಅತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಮ್ಮ ಮಾತ್ರ. ಇಬ್ಬರೂ ಮನೆಗೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಆಗೆಲ್ಲ ಗೇಟು ತೆಗೆದು-ಹಾಕುವ ಕೆಲಸ ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವು. ಹಾಗಂತ ಗೇಟು ತೆರೆದೇ ಇಟ್ಟರೆ ದನಕರುಗಳ ಕಾಟ. ನಮ್ಮ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯ ದನಗಳಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಬೇರೆ ಉಂಡಾಡಿ ದನಗಳು ಒಳಬಂದು ತರಕಾರಿ ಗಿಡಗಳು ಹೂಗಿಡಗಳು ಅದೂ‌ಇದೂ ಎನ್ನದೇ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತಿಂದು ಹಾಕುತ್ತವೆ. ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಮತ್ತು ನಿವೇಶನದ ಹೆಸರು ‘ಫಲವಾಡಿ’ (ಹಣ್ಣುಹಂಪಲಿನ ತೋಟ ಎಂದು ಮರಾಠಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಥ) ಎಂದಿರುವುದು, ಒಳಗೆ ಹೋದರೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಮೇವು ಎಂದು ಬಹುಶಃ ದನಕರುಗಳಿಗೂ ಗೊತ್ತಿದೆ. ಅಂತೂ ಗೇಟು ಹಾಕಿಟ್ಟರೂ ಕಷ್ಟ, ತೆರೆದಿಟ್ಟರೂ ಕಷ್ಟ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಈಗ ಅಣ್ಣ ಮಾಡಿರುವ ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇ ಗೇಟಿನ ಹೊರಗಡೆ ‘ಹಸು ತಡೆ’. ಇನ್ನು ದನಕರುಗಳ ಕಾಟವಿಲ್ಲ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಗೇಟು ತೆರೆದರೆ ರಾತ್ರಿಯವರೆಗೂ ಮುಚ್ಚಬೇಕಿಲ್ಲ. ಮೊನ್ನೆ ಹೊಸತರಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ದನಗಳು ಗೇಟಿನವರೆಗೂ ಬಂದು ತಡೆಯನ್ನು ಕಂಡು ವಾಪಸಾದದ್ದನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ಖುಷಿಯೋ ಖುಷಿ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು ನನ್ನಣ್ಣ. ಉಜಿರೆ ಕಾಲೇಜನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತಂದ cow-stopper ನಮ್ಮನೆಯ ಗೇಟಿಗೂ ಅಳವಡಿಸಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ನನಗೂ ಖುಷಿಯಾಯಿತು. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಇನ್ನು ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ‘ತೆರೆದಿದೆ ಗೇಟು ಓ ಬಾ ಅತಿಥಿ... ಹಸು ತಡೆಯನು ದಾಟಿ ಬಾ ಓ ಅತಿಥಿ...’ ಎಂದು ಹಾಡಬಹುದೆನ್ನುವ ಹಾಸ್ಯಚಟಾಕಿಯಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಖುಷಿಯಾಯಿತು. ಸ್ಪರ್ಶ ಸಂಭ್ರಮ: ಕಳೆದ ರವಿವಾರ ಜುಲೈ ೩ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ‘ಸ್ನೇಹಸ್ಪರ್ಶ’ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿಯೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿಯೂ ಇತ್ತು; ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಆತ್ಮೀಯವಾಗಿತ್ತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡದ್ದು ತುಂಬ ಖುಷಿಕೊಟ್ಟಿತು ಎಂದು ಅನೇಕರು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ನೇಹಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕೆ ಅನನ್ಯತೆಯ ಅಂದ ತಂದುಕೊಡಲು ಕಾರಣರಾದವರಿಗೆಲ್ಲ, ಶುಭಾಶಯ ಕೋರಿದವರಿಗೆಲ್ಲ, ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. ಅವತ್ತು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ‘ಗೆಲುವಿನ ಟಚ್!’ ಮತ್ತು ‘ಚೆಲುವಿನ ಟಚ್!’ ಅವಳಿ ಪುಸ್ತಕಗಳು (ಪ್ರಕಾಶಕರು: ಗೀತಾ ಬುಕ್ ಹೌಸ್, ಮೈಸೂರು) ಕರ್ನಾಟಕದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಪುಸ್ತಕದಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಕೊಂಡು ಓದಿ. ಇಷ್ಟಮಿತ್ರ ಬಂಧುಬಾಂಧವರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಕೊಡಿ. ಅಕ್ಷರಪ್ರೀತಿ, ತನ್ಮೂಲಕ ಜೀವನಪ್ರೀತಿ ಎಲ್ಲರದಾಗಲಿ. * * * [ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.]

Double Decker Airbus A380

ದಿನಾಂಕ  3 ಜುಲೈ 2011ರ ಸಂಚಿಕೆ...

ಎರಡಂತಸ್ತಿನ ಆ ವಿಮಾನದ್ದೇ ಒಂದು ಗತ್ತು!

* ಶ್ರೀವತ್ಸ ಜೋಶಿ

[ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.] ಏರ್‌ಬಸ್ ಎ-380. ಶಾರ್ಟ್ ಆಗಿ ‘ಎ-ತ್ರೀ‌ಎಯ್ಟಿ’. ನಮಗೆಲ್ಲ ಬಿಡಿ, ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಸಿಟಿಬಸ್ಸುಗಳಂತೆ ನೋಡುವ/ಬಳಸುವ ಅಮೆರಿಕನ್ನರಿಗೂ ಅದೊಂದು ಅದ್ಭುತವೆನಿಸುವ ಅಚ್ಚರಿ. ನೋಡಿದೊಡನೆಯೇ ನಿಬ್ಬೆರಗಾಗಿ ವಾಹ್ ಎಂದು ಉದ್ಗಾರ ತರಿಸುವಂಥ ದೈತ್ಯ ವಿಮಾನ. ಈಗ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ‘ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್ ಫ್ಲೈಟ್’ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಅದರದು. ದೊಡ್ಡದೆಂದರೆ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ, ಒಂದು ಸರಾಸರಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗಾತ್ರದ ವಿಮಾನಕ್ಕಿಂತ ನಾಲ್ಕು ಪಟ್ಟು ದೊಡ್ಡದು! ರಟ್ಟೆಯ ಬಲದಲ್ಲಿ ಭೀಮನಂಥದು. ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗೆ ತುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಬಕಾಸುರನಂಥದು. ಮಿಕ್ಕೆಲ್ಲ ವಿಮಾನಗಳು ಈ ಗಿಡುಗನೆದುರಿಗೆ ಪುಟ್ಟ ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಏರ್‌ಬಸ್ ಎ-380 ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೊನ್ನೆ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ನಿಂದ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ವರೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದ ಪುಳಕ ನನ್ನದಾಯಿತು. ಅದಿನ್ನೂ ತಾಜಾ ಇರುವಾಗಲೇ ನಿಮ್ಮೊಡನೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇವತ್ತಿನ ಅಂಕಣ ಏರ್‌ಬಸ್ ಎ-380 ಸ್ಪೆಷಲ್! ‘ಎರಡಂತಸ್ತಿನ...’ ಎಂದೆನಲ್ಲಾ, ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಬೋಯಿಂಗ್ ೭೪೭-೪೦೦ ಜಂಬೋ ಜೆಟ್ (ಏರ್‌ಬಸ್ ಎ-380 ಆವಿಷ್ಕಾರವಾಗುವ ಮೊದಲು ನಾಲ್ಕೈದು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಿಮಾನ ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿ ಹೊಂದಿದ್ದದ್ದು) ಕೂಡ ಡಬ್ಬಲ್‌ಡೆಕ್ಕರ್ ವಿಮಾನವೇ. ಆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಮುಂಭಾಗವಷ್ಟೇ ಎರಡು ಅಂತಸ್ತುಗಳು. ಏರ್‌ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಗಲ್ಲ, ವಿಮಾನದ ಅಷ್ಟೂ ಉದ್ದವೂ ಎರಡು ಡೆಕ್‌ಗಳು. ಜಂಬೋ ಜೆಟ್‌ನ ಕೆಪ್ಯಾಸಿಟಿ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ನೂರು ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಅಷ್ಟೇ. ಏರ್‌ಬಸ್ ಎ-380 ಒಮ್ಮೆಗೇ 555 ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹಾರಬಲ್ಲದು! ಅದೂ ಮೂರು ಬೇರೆಬೇರೆ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಆಸನವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಅಷ್ಟು, ಒಂದುವೇಳೆ ಎಲ್ಲವೂ ‘ಎಕಾನಮಿ ಕ್ಲಾಸ್’ ಅಂತಿದ್ದರೆ ಸುಮಾರು 850 ಸೀಟ್‌ಗಳು! ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರೆಲ್ಲರ ಲಗೇಜ್. ಊಟೋಪಚಾರ ಮತ್ತಿತರ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಸಾಮಗ್ರಿ. ಸಾವಿರಾರು ಮೈಲು ಕ್ರಮಿಸಲು ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟು ಇಂಧನವನ್ನೂ ಟ್ಯಾಂಕ್ ತುಂಬ ತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡು ಹೊರಡಬೇಕು. ಅಂದರೆ ಟೇಕ್‌ಆಫ್ ಆಗುವಾಗ ಈ ದೈತ್ಯವಿಮಾನದ ತೂಕ ಎಷ್ಟಿರಬಹುದೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಿ! ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರವೇ ಮಾಮೂಲಿ ವಿಮಾನಗಳಿಗಿಂತ ಆರು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಎಂಜಿನ್‌ಗಳು ಇದರವು. ಅಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ವಿಮಾನ ಇಳಿಯುವುದಕ್ಕೆ ರನ್‌ವೇ ಕೂಡ ದೊಡ್ಡದಾಗಿಯೇ ಇರಬೇಕಲ್ಲ? ಹೌದು, ಆದರೆ ರನ್‌ವೇಯಷ್ಟೇ ಸಾಲದು, ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಗೇಟ್‌ಗಳು ಕೂಡ ವಿಶೇಷ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದವಾಗಿರಬೇಕು. ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಹತ್ತಿ-ಇಳಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ‘ಏರೋಬ್ರಿಡ್ಜ್’ಗಳು ಎರಡು ಅಂತಸ್ತುಗಳ ಬಾಗಿಲುಗಳಿಗೆ ಅಟ್ಯಾಚ್ ಆಗುವಂತೆ ಇರಬೇಕು. ಲಂಡನ್, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಂಥ ದಟ್ಟ ಸಂಚಾರದ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಒಂದು ಗೇಟ್ ಸಿಗುವುದೇ ಕಷ್ಟವಿರುವಾಗ ಏರ್‌ಬಸ್ ಎ-380ಗೆ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಎರಡು ಗೇಟ್‌ಗಳು ಖಾಲಿ ಸಿಗಬೇಕು! ಅಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿರುವಾಗ ಅವರ ಭದ್ರತಾ ತಪಾಸಣೆ, ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಮುಂತಾದ ಮಾಮೂಲಿ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳೆಲ್ಲ ಬೇಗಬೇಗ ಆಗಬೇಕು. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 20 ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಏರ್‌ಬಸ್ ಎ-380ಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ-ಸೌಕರ್ಯ ಇರುವುದು. ನಮ್ಮ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣವೂ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಅಪ್‌ಗ್ರೇಡ್ ಆಗಿ ಈ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡಕೊಂಡದ್ದು. ಜಸ್ಟ್ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆಯಷ್ಟೇ ಏರ್‌ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್-ಪ್ಯಾರಿಸ್ ವಿಮಾನಯಾನದ ಎ-380 ಸರ್ವೀಸ್ ಶುರುವಾದದ್ದು. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಮೊನ್ನೆ ನಾನು ಪ್ರಯಾಣಿಸುವಾಗ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ನ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ನಲ್ಲೂ, ವಿಮಾನದಲ್ಲೂ ಎಲ್ಲವೂ ಹೊಸತು ಹೊಸತು! ಐದಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಎ-380 ವಿಮಾನಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ ಶುರುವಾದಾಗಿನಿಂದಲೂ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಚಾರ ಇತ್ತು. ಅಮೆರಿಕದ ಬೋಯಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಏರ್‌ಬಸ್ ಕಂಪನಿಯು ಈ ಗಜಗಾತ್ರದ ವಿಮಾನಗಳ ತಯಾರಿ, ಪ್ರಯೋಗಾರ್ಥ ಹಾರಾಟ ಮತ್ತು ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಏರ್‌ಲೈನ್‌ಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದಾದ್ದರಿಂದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಪೈಪೋಟಿಯ ವಾತಾವರಣವೂ ಇತ್ತು. ಬೋಯಿಂಗ್‌ನ ಹಳತಾದ ಮಾಡೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಡಿನೋಡಿ ಬೇಸತ್ತಿದ್ದ ಜನರಲ್ಲಿ ಎ-380 ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಎಕ್ಸೈಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಇತ್ತು. ಟಿವಿ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟರಿಗಳಲ್ಲಿ, ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ಕೊನೆಗೆ ಇಮೇಲ್‌ಫಾರ್ವರ್ಡ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಎ-380 ಅಚ್ಚರಿಗಳ ಗುಣಗಾನ ನಡೆದಿತ್ತು. ಯುರೋಪ್‌ನ ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳು ತಯಾರಾಗಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಟೌಲೌಸ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯಾಗುವ ದೃಶ್ಯಗಳಲ್ಲೇ ಒಂದು ರೋಮಾಂಚನವಿತ್ತು. ಎ-380 ಎಂದರೆ ಅದೊಂದು ಬರೀ ವಿಮಾನವಲ್ಲ; ಬಾರ್, ಕ್ಯಾಸಿನೊ, ಬ್ಯೂಟಿ-ಸಲೂನ್, ಡ್ಯೂಟಿ-ಫ್ರೀ ಮಳಿಗೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ಲಕ್ಷುರಿಗಳೂ ಸೇರಿಕೊಂಡ ಒಂದು ಐಷಾರಾಮಿ ಗಗನನೌಕೆ ಎಂಬ ಚಿತ್ರಣವಿತ್ತು. ನಿಜಕ್ಕೂ ಅವೆಲ್ಲ ಇರುವುದು ಹೌದಾ ಎಂಬ ಕುತೂಹಲ ನನಗೂ ಇತ್ತು. ನಾನು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದು ಏರ್‌ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಎ-380 ವಿಮಾನದ ಎಕಾನಮಿ ಕ್ಲಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವಂಥ ಸ್ಪೆಷಲ್ ಫೀಚರ್‌ಗಳೇನೂ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ. ಅವೇ ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ಸೀಟ್‌ಗಳು. ಕಾಲು ಚಾಚಲಿಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಜಾಗವಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಸೀಟ್ ಇದ್ದದ್ದು ಕೆಳಗಿನ ಸ್ತರದಲ್ಲಿ. ಮೇಲಿನ ಡೆಕ್ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ ನೋಡಿಕೊಂಡು ಬರಬಹುದೇ ಎಂದು ಗಗನಸಖಿಯೊಬ್ಬಳನ್ನು ಪುಸಲಾಯಿಸಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿನ ಎಕಾನಮಿ ಕ್ಲಾಸ್‌ಗೆ ಮಾತ್ರ ಹೋಗಿಬರುವ ಪರ್ಮಿಷನ್ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಹೇಳಿಕೇಳಿ ಏರ್‌ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ವಿಮಾನ. ಏರ್‌ಫ್ರಾನ್ಸ್ ‘ನಗುಮೊಗ’ದ ಸೇವೆಗಿಂತ ‘ಬಿಗುಮೊಗ’ದ ಸೇವೆಗೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಆಫ್‌ಕೋರ್ಸ್, ವಿಮಾನವೆಲ್ಲ ಸುತ್ತಾಡಿ ನೋಡಿಬರುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ನನ್ನಹಾಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಕೇಳಿದರೆ ಅದೇನೂ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಅಲ್ಲವಲ್ಲ. ‘ಎ-380ಯಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬ ಬಿಂಕವೇ ಹೆಚ್ಚಿನದು’ ಎಂದುಕೊಂಡು ಸುಮ್ಮನಾದೆ. ಇನ್‌ಫ್ಲೈಟ್ ಎಂಟರ್‌ಟೇನ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಂ (ಪ್ರತಿ ಸೀಟ್‌ಗೂ ಅಳವಡಿಸಿರುವ ಬಹುಮಾಧ್ಯಮ ಮನರಂಜನೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ) ಮಾತ್ರ ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಮಾನದ ಟೇಲ್‌ಪೀಸ್‌ಗೆ ಅಳವಡಿಸಿದ ಕ್ಯಾಮೆರಾದಿಂದ ಟೇಕ್‌ಆಫ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬರುವ ಲೈವ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಾನು ಇದೇ ಮೊದಲಸಲ ನೋಡಿದ್ದು. ವಿಮಾನದ ಟಾಪ್ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ನೋಡಿದರೆ ಹೇಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳು. ಸೂಪರ್! ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ನಿಂದ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ವಿಮಾನಯಾನಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಆರು ಗಂಟೆ ತಗಲುತ್ತದೆ (ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಇದೇ ಏರ್‌ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಛಿoಟಿಛಿoಡಿಜ  ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್ ವಿಮಾನಗಳು ಶಬ್ದದ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್-ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ದೂರವನ್ನು ಒಂದೆರಡು ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಒಂದು ಭೀಕರ ಅಪಘಾತದ ನಂತರ ಈಗ ಕಾನ್‌ಕಾರ್ಡ್ ವಿಮಾನಗಳ ಹಾರಾಟ ನಿಂತಿದೆ). ಆರು ತಾಸಿನ ಐಷಾರಾಮ ಯಾನ ಎನ್ನುತ್ತದೆ ಏರ್‌ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಜಾಹೀರಾತು. ಐಷಾರಾಮ ಅವರವರ ಭಾವಕ್ಕೆ ಅವರವರ ಅಭಿರುಚಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಿಸೆ-ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟದ್ದು. ಆದರೆ ಬೇರೊಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಎ-380 ವಿಮಾನಗಳಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನಗಳೂ ಇವೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ವಿಮಾನವು ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಒಯ್ಯುವಂತಾದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದೇ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಏರ್‌ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಲುಫ್ತಾನ್ಸಾ, ಎಮಿರೇಟ್ಸ್, ಸಿಂಗಾಪುರ್, ಕೋರಿಯನ್, ಮತ್ತು ಕ್ವಾಂಟಾಸ್ ಏರ್‌ಲೈನ್‌ಗಳಷ್ಟೇ ಎ-380 ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವುದು. ಇನ್ನು ಸದ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಬೆಂಗಳೂರು ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತದ ಕೆಲವು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳೂ ಎ-380 ಕಂಪಾಟಿಬಲ್ ಆಗಲಿವೆ. ವಿಜಯ್ ಮಲ್ಯ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಕಿಂಗ್‌ಫಿಶರ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಆಗಲೇ ಐದು ಎ-380 ವಿಮಾನಗಳಿಗೆ ಆರ್ಡರ್ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆಯಂತೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಮುಂಬಯಿಯಿಂದ ಎ-380 ಸರ್ವೀಸ್ ಆರಂಭಿಸುತ್ತದೆಯಂತೆ. ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಒಂದುವೇಳೆ ನಾನು ಹೀಗೆ ‘ಎ-380 ಎರಡಂತಸ್ತಿನ ವಿಮಾನದ ಗತ್ತು’ ಎಂದು ಲೇಖನ ಬರೆದರೆ ಆಗ ನೀವು ‘ಹೌದ್ರೀ ಅದು ನಮಗೂ ಗೊತ್ತು’ ಎನ್ನುತ್ತೀರಿ! * * * [ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.]

Names and Nice Memories

ದಿನಾಂಕ  26 ಜೂನ್ 2011ರ ಸಂಚಿಕೆ...

ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಹಸಿರು ನೆನಪು

* ಶ್ರೀವತ್ಸ ಜೋಶಿ

[ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.] “ಅಮೆರಿಕದ ಸಸ್ಯೋದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಅಶೋಕ ವೃಕ್ಷವನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಅದರ ಕೆಳಗೆ ಸೀತಾಮಾತೆ ಕುಳಿತ ಚಿತ್ರ ಕಣ್ಮುಂದೆ ಬಂದುಹೋಯಿತು ಎಂದು ನಿಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರೊಬ್ಬರ ಅನುಭವವನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದೀರಷ್ಟೇ? ಅದನ್ನು ಓದಿದಾಗಿನಿಂದ ನನಗೊಂದು ಸಂದೇಹ ಕಾಡುತ್ತಿದೆ. ರಾಮಾಯಣದ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ, ರಾವಣನಿಂದ ಅಪಹರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸೀತೆ ಲಂಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಶೋಕ ವನದಲ್ಲಿ ಶಿಂಶುಪ ವೃಕ್ಷದ ಕೆಳಗೆ ಕುಳಿತು ದಿನಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಳು ಎಂದು ವಿವರಣೆಯಿದೆ. ಅಂದರೆ ವನದ ಹೆಸರು ಅಶೋಕವೇ ಆದರೂ ಸೀತಾಮಾತೆಗೆ ನೆರಳು ನೀಡಿದ್ದ ವೃಕ್ಷದ ಹೆಸರು ಶಿಂಶುಪ ಅಲ್ಲವೇ? ಇದನ್ನು ನಾನು ಚಂದಮಾಮ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದೆ. ಇಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹೇಗೆ ನನ್ನ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ವಿವರಿಸುತ್ತೇನೆ. ಚಂದಮಾಮದಲ್ಲಿ ಆ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಚೊಚ್ಚಲ ಬಸುರಿ. ಸೀತೆಯ ಕಷ್ಟಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವಳಿಗೆ  ನೆರಳಿತ್ತ ಶಿಂಶುಪ ವೃಕ್ಷದ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಅಪಾರ ಗೌರವ ಮೂಡಿತ್ತು. ನನಗೇನಾದರೂ ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಾದರೆ ಶಿಂಶುಪಾ ಎಂದೇ ಹೆಸರಿಡುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಆಗಲೇ ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಅದರಂತೆ ನನಗೆ ಹೆಣ್ಣುಮಗುವೇ ಹುಟ್ಟಿತು. ಶಿಂಶುಪಾ ಎಂದೇ ಹೆಸರಿಟ್ಟೆವು. ಈಗ ಅವಳು ದೊಡ್ಡವಳಾಗಿ ಮದುವೆಯೂ ಆಗಿ ಗಂಡನ ಮನೆ ಸೇರಿದ್ದಾಳೆ...” ಇದು, ಮೇ ೨೨ರ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದ ‘ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾದಲ್ಲಿ ಕರಿಬೇವು ಸಿಕ್ಕ ಸಂತಸ’ ಲೇಖನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಬಂದ ಒಂದು ಪತ್ರ. ಬರೆದವರು ಮಡಿಕೇರಿಯಿಂದ ಗೀತಾ ಶ್ರೀಧರ ಎಂಬುವರು. ಇದೇ ಮೊದಲ ಸಲ ಅವರು ನನಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದಿರುವುದು. ಅವರೆನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಲಂಕೆಯಲ್ಲಿ ಸೀತೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದದ್ದು ಅಶೋಕ ವನದಲ್ಲಿ ಶಿಂಶುಪ ವೃಕ್ಷದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ. ಶಿಂಶುಪ ವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಏನಂತಾರೆ, ಅದರ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹೆಸರೇನು, ಅಶೋಕ ವೃಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಅದು ಹೇಗೆ ಭಿನ್ನ ಎಂಬೆಲ್ಲ ವಿವರಗಳು ನನಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸುಂದರಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ‘ಶಿಂಶುಪ ವೃಕ್ಷವನೇರಿ ಕುಳಿತನವ ಸೀತೆಯ ಹುಡುಕಲು ಹನುಮಂತ... ಮಾಸಿದ ಸೀರೆಯ ಮ್ಲಾನವದನೆಯನು ಕಂಡು ಮರುಗಿದನು ಗುಣವಂತ...’ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದು ನೆನಪಿದೆ. ನಿಖರವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದಿನ ಹಸಿರು ನೆನಪನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಗೀತಾ ಅವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಧನ್ಯವಾದಗಳು. ಟಿವಿ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಸೀತೆಯ ಪಾತ್ರ ಮಾಡಿದ್ದ ನಟಿ ನಿಮಗೆ ನೆನಪಿದ್ದಾಳೆಯೇ? ಆಕೆಯ ಹೆಸರು ದೀಪಿಕಾ. ಕೆಲ ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ನನಗೆ ದ್ವೀಪಿಕಾ ದೇಸಾಯಿ ಎಂಬುವರಿಂದ ಒಂದು ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಫ್ರೆಂಡ್‌ರಿಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಬಂದಿತ್ತು. ಅವರ ಹೆಸರು ನೋಡಿ ಕನ್ನಡದವರಲ್ಲವೇನೊ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆ ನಾನು. ಪರಿಚಯ ತಿಳಿಸುತ್ತೀರಾ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಬರೆದು ಕೇಳಿದ್ದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಉತ್ತರಿಸಿದ ದ್ವೀಪಿಕಾ, ತಾನು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿರುವ ಓರ್ವ ಕನ್ನಡತಿ ಗೃಹಿಣಿಯೆಂದೂ ಈಗ ಅಮ್ಮ-ಅಪ್ಪ ತನ್ನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಅಮೆರಿಕೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದಾರೆಂದೂ, ಅಮ್ಮ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಅಂಕಣದ ರೆಗ್ಯುಲರ್ ಓದುಗರೆಂದೂ, ಅಮೆರಿಕದಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗುವುದರೊಳಗೆ ನನ್ನೊಡನೆ ಒಮ್ಮೆ ದೂರವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆಂದೂ ಬರೆದಿದ್ದರು. ನನ್ನ ಫೋನ್ ನಂಬರ್ ತಿಳಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಅವರಮ್ಮನೊಡನೆ ಟೆಲಿಮಾತುಕತೆ ಆಯಿತು. ತಮಾಷೆಗಾಗಿಯೇ ನಾನು ಅವರಲ್ಲಿ “ನಿಮ್ಮ ಮಗಳ ಹೆಸರು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ದ್ವೀಪಿಕಾ ಅಂತಲೇ ಇರುವುದಾ ಅಥವಾ ದೀಪಿಕಾ ಅಂತಿದ್ದದ್ದು ಬರೆಯುವಾಗ ಸ್ಪೆಲ್ಲಿಂಗ್ ಮಿಸ್ಟೇಕ್ ಆಗಿ ನಡುವೆ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಸೇರಿಕೊಂಡದ್ದಾ?” ಎಂದು ಕೇಳಿಯೇಬಿಟ್ಟೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅವರ ಉತ್ತರ ಹೀಗಿತ್ತು- “ದ್ವೀಪಿಕಾ ಅಂತಲೇ ಹೆಸರು. ಅವಳ ಅಪ್ಪ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವರು ಈಗ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಬೇರೆಬೇರೆ ಊರುಗಳಿಗೆ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫರ್ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮಗಳು ಹುಟ್ಟುವಾಗ ನಮ್ಮವರ ಉದ್ಯೋಗ ಅಂಡಮಾನ್ ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ದ್ವೀಪಿಕಾ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟೆವು. ಎಲ್ಲರೂ ಅದೇ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳೋದು- ದೀಪಿಕಾ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತೆ. ಇದೇನಿದು ದ್ವೀಪಿಕಾ ಎಂಬ ಹೆಸರು? ಅವರೆಲ್ಲರಿಗೆ ವಿವರಿಸುವಾಗ ನಮ್ಮ ಅಂಡಮಾನ್ ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪವಾಸದ ದಿನಗಳನ್ನು ನೆನೆದು ಖುಷಿಪಡುತ್ತೇವೆ.” ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಸೀತೆಯ ಅಪಹರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದದ್ದು ಏನು ಹೇಳಿ? ಮಾರೀಚ ಬಂಗಾರದ ಜಿಂಕೆಯಾಗಿ ಸೀತೆಯ ಕಣ್ಮುಂದೆ ಸುಳಿದಾಡಿದ್ದು. ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ನಾನು ಅಮೆರಿಕದ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಿಂಕೆಗಳು ಓಡಾಡುವುದರ ಕುರಿತು ‘ಪಬ್ಲಿಕ್ ರೋಡಿನಲಿ ಜಿಂಕೆ ಬಂದೈತಲ್ಲೋ...’ ಎಂಬ ಲೇಖನ ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ‘ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಈ ಜಿಂಕೆಗಳು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಫಲಕಗಳಿರುವಲ್ಲಿಯೇ ರಸ್ತೆ ದಾಟುವ ಸುಭಗತನವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದೂ ಇದೆ’ ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಅಮೆರಿಕದ ನಾರ್ತ್‌ಕೆರೊಲಿನಾದಲ್ಲಿರುವ ಮಲ್ಲಿಕಾ ರಾಜೀವ್ ಎಂಬುವರು ಅದನ್ನೋದಿ, “ನೀವು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಒಂದುಕಡೆ ಸುಭಗತನ ಎಂಬ ಪದ ಬಳಿಸಿದ್ದೀರಲ್ಲಾ ಅದರ ಅರ್ಥವೇನು? ಏಕೆ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂದರೆ ನನ್ನ ಮಗನ ಹೆಸರು ಸುಭಗ ಅಂತಲೇ ಇರುವುದು. ಹೆಸರಿನ ನಿಜಾರ್ಥ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದರೆ ತಿಳಿಸುತ್ತೀರಾ?” ಎಂದು ಪತ್ರ ಬರೆದು ಕೇಳಿದ್ದರು. ಸುಭಗ ಎನ್ನುವುದು ಗಣಪತಿಯ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಸುಭಗ ಎಂಬ ಪದದ ವಾಚ್ಯಾರ್ಥವು ಜಾಣ ಅಥವಾ ಬುದ್ಧಿವಂತ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಾದರೆ smart) ಎಂದು. ಇದನ್ನು ಅವರಿಗೆ ವಿವರಿಸಿದ್ದೆ. ಹೌದು ತನ್ನ ಮಗ ನಿಜಕ್ಕೂ ಜಾಣ ಎಂದು ಅವರು ಹೆಮ್ಮೆಪಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಈ ಮೇಲಿನ ಮೂರು ಹೆಸರಾಯಣಗಳನ್ನು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಂಶದಿಂದ ಪೋಣಿಸಿರುವುದು ಈಗಾಗಲೇ ನಿಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಇಲ್ಲವಾದರೂ ನಾನೇ ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ- ಮೂರಕ್ಕೂ ಪೀಠಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸೀತಾಮಾತೆ ಬರುತ್ತಾಳೆ! ಈರೀತಿ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರ ಎಳೆಯಿಂದ ಪೋಣಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಸರಪಳಿಯಂತೆ ಜೋಡಿಸುವುದು ನನಗೆ ಇಷ್ಟದ ಕೆಲಸ. ಕೆಲ ವಾರಗಳ ಹಿಂದೆ, ಅಭ್ಯಾಸಬಲದ ಅನುಭವಗಳು ಮತ್ತು ಆಭಾಸಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಓದುಗರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಪೋಣಿಸಿ ಒಂದು ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ್ದು, ಅಭ್ಯಾಸಬಲ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಉದ್ಘಾಟನೆಯನ್ನು ಹತ್ತು ತಿಂಗಳ ಪುಟ್ಟ ಪಾಪುವಿನಿಂದ ಮಾಡಿಸಿದ್ದು ನಿಮಗೆ ನೆನಪಿರಬಹುದು (ವಾಕಿಂಗ್‌ನಲ್ಲೂ ಅಭ್ಯಾಸಬಲಗೈಯಿಂದ ಸಿಗ್ನಲ್ : 9 ಜನವರಿ 2011). ಅವತ್ತಿನ ಅಂಕಣವನ್ನು ಬರೆಯುವಾಗ ನನಗೆ ಆ ಮಗುವಿನ ಹೆಸರು ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಮಗುವಿನ ಅಜ್ಜಿ, ಭದ್ರಾವತಿಯ ಮಮತಾ ನಾಗರಾಜ ಅವರು ‘ಮುದ್ದಿನ ಮೊಮ್ಮಗಳು’ ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದರೇ ಹೊರತು ಹೆಸರೇನೆಂದು ತಿಳಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಂಕಣ ಪ್ರಕಟವಾದ ಮೇಲೆ ಅವರೇ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಮೊಮ್ಮಗುವಿನ ಹೆಸರು ‘ಶೃಂಖಲಾ’ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಶೃಂಖಲಾ ಎಂದರೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸರಪಳಿ ಎಂದರ್ಥ. ಓದುಗರ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನಾನು ಸರಪಳಿಯಿಂದ ಜೋಡಿಸಿದ್ದನ್ನು ಶೃಂಖಲಾ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದ್ದಳು! ಸ್ನೇಹಸ್ಪರ್ಶ: ಮುಂದಿನ ಭಾನುವಾರ ಜುಲೈ 3ರಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹತ್ತು ಗಂಟೆಗೆ ಬೆಂಗಳೂರು ಜಯನಗರದ ಎಚ್.ಎನ್.ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅನೌಪಚಾರಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಅಂಕಣದ ಓದುಗಬಳಗದ ಸ್ನೇಹಸಮಾವೇಶ. ಅಂಕಣಕಾರನೊಡನೆ ನೇರ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಅವಕಾಶ. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಂಕಣದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬರಹಗಳ ಸಂಕಲನದ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳು (‘ಗೆಲುವಿನ ಟಚ್!’ ಮತ್ತು ‘ಚೆಲುವಿನ ಟಚ್!’ - ಪ್ರಕಾಶಕರು: ಗೀತಾ ಬುಕ್ ಹೌಸ್, ಮೈಸೂರು) ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ಖ್ಯಾತ ‘ಹನಿ’ಸಾಹಿತಿ ಎಚ್.ಡುಂಡಿರಾಜ್ ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತ ನಾಗೇಶ ಹೆಗಡೆ ಮುಖ್ಯ ಅತಿಥಿಗಳಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಓದುಗಮಿತ್ರರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ವಾಗತ. * * * [ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.] "Listen Now" ಮೇಲೆ ಕ್ಲಿಕ್ಕಿಸಿದರೆ ಕೇಳಿ ಆನಂದಿಸಬಹುದು!

Four Colors For Map

ದಿನಾಂಕ  19 ಜೂನ್ 2011ರ ಸಂಚಿಕೆ...

ನಕ್ಷೆ ಬಿಡಿಸಲು ಸಾಕು ಬಣ್ಣ ಬರಿ ನಾಲ್ಕು?

* ಶ್ರೀವತ್ಸ ಜೋಶಿ

[ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.] ಬರೆಯಲಿಕ್ಕೆ ಹೊರಟಿರುವುದು ನಕಾಶೆಗಳ ಕುರಿತಾದರೂ ಕಳೆದವಾರದ ‘ಕೌದಿ’ ಮತ್ತೆ ನೆನಪಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೂ ಇದೆ. ಬೇರೆಬೇರೆ ಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆತುಂಡುಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಹೊಲಿದ ದುಪ್ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕೌದಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರಷ್ಟೇ? ಹಾಗೆಯೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಭೂಭಾಗಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುವ ನಕಾಶೆಯೂ ಒಂಥರದಲ್ಲಿ ಕೌದಿಯಂತೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲವೇ? ಅದರಲ್ಲೂ ಅಮೆರಿಕ ದೇಶದ ಭೂಪಟವನ್ನು ನೀವು ನೋಡಬೇಕು. ಇಲ್ಲಿ ಸುಮಾರಷ್ಟು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಗಡಿಗಳು ಸರಳರೇಖೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಕೊಲರಾಡೊ, ವ್ಯೋಮಿಂಗ್, ಕ್ಯಾನ್ಸಸ್ ಮುಂತಾದ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಂತೂ ನೀಟಾಗಿ ಹಲ್ವಾ ಕತ್ತರಿಸಿದಂತೆ ಚತುರ್ಭುಜ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿವೆ (ಅಲ್ಲಿನ ಎಲಿಮೆಂಟರಿ ಶಾಲೆಯ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜಿಯಾಗ್ರಫಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ನಿಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ ನಕ್ಷೆ ಬರೆಯಿರಿ’ ಪ್ರಶ್ನೆ ತುಂಬ ಸುಲಭ. ಒಂದು ಆಯತ ಬಿಡಿಸಿ ಇದು ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯ ಎಂದರಾಯಿತು). ಹಾಗಾಗಿ ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಕೌದಿಯ ಬಟ್ಟೆತುಂಡುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದ ನನ್ನ ಕಲ್ಪನೆ ನಿಮಗೆ ವಿಚಿತ್ರ ಅನಿಸಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಕೌದಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಈಗ ಕಲರಿಂಗ್ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬರೋಣ. ಏಕೆಂದರೆ ನಕಾಶೆಗೂ ಕಲರಿಂಗ್‌ಗೂ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ನಂಟು. ಪ್ರಪಂಚದ ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ದೇಶಗಳು, ದೇಶದ ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳು, ರಾಜ್ಯದ ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು, ಜಿಲ್ಲೆಯದರಲ್ಲಿ ತಾಲೂಕುಗಳು- ಬೇರೆಬೇರೆ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ನಾವೆಲ್ಲ ನೋಡಿಯೇ ಇದ್ದೇವೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ಸಮಾಜಪರಿಚಯ ಪಾಠದ ಅಭ್ಯಾಸ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾಗಿ ನಾವೇ ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ/ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕಾಶೆ ಬರೆದಿದ್ದೇವೆ. ಜಿಲ್ಲೆ/ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ಬೇರೆಬೇರೆ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಒಂದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಆಗ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹದಿನೆಂಟೋ ಇಪ್ಪತ್ತೋ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿದ್ದವು; ಈಗ ಒಟ್ಟು ಮೂವತ್ತು ಆಗಿವೆ. ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಗಳ ಪಾತ್ರ ಮಹತ್ವದ್ದು. ಯಾವ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಯಾವ ಬಣ್ಣ ಎನ್ನುವುದು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ; ಆದರೆ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ರಾಜ್ಯ/ಜಿಲ್ಲೆ/ತಾಲೂಕುಗಳು ಒಂದೇ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳ ಗಡಿ ಯಾವುದಂತ ಗೊತ್ತಾಗುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ? ಆದ್ದರಿಂದ, ನಕಾಶೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಇರಬೇಕಾದರೆ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಣ್ಣಗಳು ಅವಶ್ಯ. ಬರಿ ಒಂದು ದ್ವೀಪದ (ಅದರೊಳಗೆ ಯಾವುದೇ ಉಪವಿಭಾಗಗಳು ಇಲ್ಲ ಎಂದುಕೊಳ್ಳೋಣ) ನಕಾಶೆ ಬಿಡಿಸುವುದಿದ್ದರೂ ಎರಡು ಬಣ್ಣಗಳು ಬೇಕು. ಇಡೀ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಒಂದು ಬಣ್ಣ, ಸುತ್ತಲಿನ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಬಣ್ಣ. ಒಂದುವೇಳೆ ಆ ದ್ವೀಪವು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಎರಡು ಭಿನ್ನ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೆ? ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಯುರೋಪ್ ಖಂಡದ ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ದ್ವೀಪರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಭಾಗವು ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ಸೇರಿದೆ; ದಕ್ಷಿಣದ ಭಾಗ ಸ್ವತಂತ್ರ ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ನಕಾಶೆಗೆ ಮೂರು ಬಣ್ಣಗಳು ಬೇಕು. ಇದೇ ತರ್ಕವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕದ ನಕಾಶೆಗೆ ಬಣ್ಣ ತುಂಬಿಸುವುದಾದರೆ ಒಟ್ಟು 31 ಬಣ್ಣಗಳು ಬೇಕು (30 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಒಂದೊಂದು ಮತ್ತು ಅರಬಿಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣ) ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬರಬಹುದೇ? ಧಾರಾಳವಾಗಿ! ಆದರೆ ತುಸು ಯೋಚಿಸಿ. ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಬಣ್ಣ ಬಳಿಯುವುದು ಅವು ಒಂದರಿಂದೊಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕಾಣಬೇಕೆಂದೇ ಹೊರತು ಇಡೀ ನಕಾಶೆಯು ಕಲರ್‌ಫುಲ್ ಆಗಿರಬೇಕು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಕಲರ್‌ಗಳಿದ್ದಷ್ಟೂ ಹೆಚ್ಚು ಬ್ಯೂಟಿಫುಲ್ ಅಂತೇನಲ್ಲ. ಅಸಲಿಗೆ ಬಣ್ಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆಲ್ಲ ನಕಾಶೆ ತಯಾರಿಕೆಯ ವೆಚ್ಚವೂ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ನಕಾಶೆ ಮುದ್ರಕರು (Cartographers) ಆದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಿಕ್ಕಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಹಾಂ! ‘ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವುದು’ ಎಂದಾಗ ಈ ಲೇಖನದ ತಿರುಳಿಗೇ ಬಂದಂತಾಯಿತು. ನಿಮಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಬಹುದು, ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣ ತುಂಬುವುದರ ಹಿಂದೆ ಅದ್ಭುತವಾದ ಗಣಿತ ಇದೆ! ಯಾವುದೇ ನಕಾಶೆಯಾದರೂ ಸರಿ ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ನಾಲ್ಕು ಬೇರೆಬೇರೆ ಬಣ್ಣಗಳು ಸಾಕು ಎನ್ನುತ್ತದೆ ಆ ಗಣಿತ. ಯಾವುದೇ ನಕಾಶೆ ಎಂದರೆ ಯಾವ ದೇಶ/ರಾಜ್ಯ/ಜಿಲ್ಲೆಯದಾದರೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಾವು ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕದ ನಕಾಶೆಯನ್ನೇ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿಟ್ಟು ಇದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸೋಣ. ಮೊದಲಿಗೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ಯಾಕೆ ಅದನ್ನೇ ಆಯ್ದುಕೊಂಡದ್ದೆಂದು ಕೇಳಬೇಡಿ) ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಅದಕ್ಕೆ ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚೋಣ. ಈಗಿನ್ನು ಶಿವಮೊಗ್ಗದ ಸುತ್ತಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಬಣ್ಣ ತುಂಬಬೇಕು. ಉಡುಪಿಗೆ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ಕೊಡೋಣ. ಉತ್ತರಕನ್ನಡಕ್ಕೆ- ನೇರಳೆ ಮತ್ತು ಹಳದಿ ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆ ಬಣ್ಣ ಕೊಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವಿರಲಿ. ಆಮೇಲೆ ಹಾವೇರಿಗೆ ಹಳದಿ ಹಚ್ಚಬಹುದು. ಅದೇರೀತಿ ದಾವಣಗೆರೆಗೆ ಹಸಿರು. ನೆನಪಿರಲಿ, ಇದುವರೆಗೆ ಮೂರೇ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದು. ಆದರೆ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರಿಗೆ ಬಣ್ಣ ಬಳಿಯುವಾಗ ನೇರಳೆ, ಹಳದಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಈ ಮೂರನ್ನೂ ಬಳಸಲಿಕ್ಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಅಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಬಣ್ಣವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತೂ ನಾಲ್ಕೇ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕಾಣುವಂತೆ ಬಣ್ಣಕೊಟ್ಟದ್ದಾಯಿತು. ಇದೇ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿ ಎಲ್ಲ ೩೦ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನೂ ನಾಲ್ಕೇ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ನಿಭಾಯಿಸಬಹುದು. ಹಾಗೆನೋಡಿದರೆ ಅರಬಿಸಮುದ್ರಕ್ಕೂ ಐದನೆಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಬಣ್ಣ ಬೇಕಂತಿಲ್ಲ. ಉತ್ತರಕನ್ನಡ, ಉಡುಪಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಬಣ್ಣಗಳಿಗಿಂತ ಬೇರೆ ಇದ್ದರಾಯಿತು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕೇ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕ ನಕಾಶೆ ಸಿದ್ಧ! ಗಣಿತ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದು ‘ನಾಲ್ಕು ಬಣ್ಣಗಳ ಪ್ರಮೇಯ’ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. 1850ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಲೇಜು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಗತ್ರೀ ಎಂಬಾತ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಇದನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ. ಇಂಗ್ಲೇಂಡ್ ದೇಶದ ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ‘ಕೌಂಟಿ’ಗಳಿಗೆ ಬಣ್ಣ ತುಂಬುವಾಗ ಅವನಿಗೆ ಇದರ ಅರಿವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಗಣಿತರೀತ್ಯಾ ಸಾಧಿಸಿತೋರಿಸುವುದು ಅವನಿಂದಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮುಂದೆ 1879ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ನವನೇ ಆದ ಆಲ್‌ಫ್ರೆಡ್ ಕೆಂಪ್ ಎಂಬಾತ ಈ ಪ್ರಮೇಯಕ್ಕೊಂದು ಸಾಧನೆಯನ್ನೂ ನಿರೂಪಿಸಿದ. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಗಣಿತಜ್ಞರನ್ನು ಅದು ಆಕರ್ಷಿಸಿತು. ಕೆಂಪ್‌ನ ಸಾಧನೆ ಅಮೆರಿಕನ್ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾಥಮೆಟಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು; ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಸದಸ್ಯತ್ವವೂ ಅವನಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಅದಾದಮೇಲೆ ಪರ್ಸಿ ಹೂವುಡ್ ಎಂಬ ಗಣಿತಜ್ಞ ಈ ಪ್ರಮೇಯವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸಂಸ್ಕರಣಗೊಳಿಸಿದ. 1976ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಏಪೆಲ್ ಮತ್ತು ಹೇಕನ್ ಎಂಬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಬ್ಬರು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಬಳಸಿ ಪ್ರಮೇಯದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದರು. ಅದು ಸಾವಿರ ಪುಟಗಳಷ್ಟಿತ್ತಂತೆ. ಸುಮಾರು 10000 ಚಿತ್ರಗಳಿದ್ದುವಂತೆ. ಅವರು ಬರೆದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಪ್ರೊಗ್ರಾಮ್‌ನ ಪ್ರಿಂಟ್‌ಔಟ್ ತೆಗೆದಾಗ ಅದು ನಾಲ್ಕಡಿ ಎತ್ತರದ ಅಟ್ಟೆಯಾಗಿತ್ತಂತೆ! ಏನಿದು, ನಕಾಶೆಗೆ ಬಣ್ಣ ತುಂಬಿಸುವ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ತಲೆಕೆಡಿಸ್ಕೊಳ್ಳಬೇಕಾ ಎಂದು ನೀವೆನ್ನಬಹುದು. ಅದೇ ಶುದ್ಧ ಗಣಿತಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯಿತ ಗಣಿತಕ್ಕೂ (applied mathematics) ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಗಣಿತರೀತ್ಯಾ ನಾಲ್ಕೇ ಬಣ್ಣ ಸಾಕು ಎಂದು ಸಾಧಿಸುವುದು ತಲೆನೋವೇ ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ನಾಲ್ಕೇ ಸಾಕು ಎಂಬ ಸಿದ್ಧಾಂತವಿದೆಯಲ್ಲಾ, ಅದರ ಉಪಯೋಗಗಳು ಬಹಳ ಇವೆ. ಆಗಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ನಕಾಶೆ ತಯಾರಕರಿಗೆ ವೆಚ್ಚ ತಗ್ಗಿಸಲು ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಸೆಲ್‌ಫೋನ್ ಕಂಪನಿಗಳ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳೂ ಈ ಪ್ರಮೇಯವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಸೆಲ್‌ಫೋನ್ ಸಿಗ್ನಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್‌ಫೆರೆನ್ಸ್ ಬಾರದಂತೆ, ಪ್ರಸಾರವ್ಯಾಪ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುವಂತೆ, ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಂತೆ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಟರ್‌ಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ ಅವರಿಗೆ ನೆರವಾಗುವುದು ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣ ತುಂಬುವ ಸಿದ್ಧಾಂತವೇ. ನೋಡಿದಿರಾ? ಸಮಾಜ, ಗಣಿತ, ವಿಜ್ಞಾನ ಎಲ್ಲವೂ ಹೇಗೆ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿವೆ! ಅದೇ ಒಂದು ಕೌತುಕದ ಕೌದಿ! * * * [ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ನೀವು ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಇ-ಪೇಪರ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಓದಬಹುದು.] "Listen Now" ಮೇಲೆ ಕ್ಲಿಕ್ಕಿಸಿದರೆ ಕೇಳಿ ಆನಂದಿಸಬಹುದು!